Εξαιρετικώς επείγουσα Κατευθυντήρια Οδηγία δημοσίευσε η Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ) τη Μ.Πέμπτη, με αντικείμενο “Ειδικά ζητήματα ανάθεσης και διαχείρισης δημοσίων Συμβάσεων, στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της υγειονομικής κρίσης του ιού COVID-19, καθώς και των μέτρων για την αποτροπή της διασποράς του”.
Απευθύνεται, μεταξύ άλλων, και στους ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού, δια των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων.
Πρόκειται για λεπτομερές κείμενο 24 σελίδων, για τηναποσαφήνιση σημαντικώνζητημάτων που εγείρονται, προς υποβοήθηση των Αναθετουσών Αρχών/ Αναθετόντων Φορέων, καθώς και των οικονομικών Φορέων.
Εκδόθηκε σε συνέχεια ερωτημάτων που έχουν υποβληθεί στην Αρχή ως προς τη διαχείριση των Δημοσίων Συμβάσεων στις παρούσες εξαιρετικές συνθήκες, με σκοπό την ορθή εφαρμογή αφενός των δυνατοτήτων που παρέχονται από τις διατάξεις των ενωσιακών Οδηγιών, όπως αυτές έχουν ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο (ν.4412/2016), και αφετέρου των ειδικών ή εξαιρετικών, περιορισμένου χρόνου ισχύος, ρυθμίσεων των ΠΝΠ που έχουν εκδοθεί.
Το περιεχόμενο της Οδηγίας περιλαμβάνει διακριτές Ενότητες για τις Συμβάσεις που σχετίζονται με την αντιμετώπιση του κορωνοϊού και την αποτροπή περαιτέρω διασποράς του, και για εκείνες που δεν σχετίζονται με την αντιμετώπιση του κορωνοϊού
Όσον αφορά τις πρώτες, η Οδηγία αναλύει το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για
Ι] τις Συμβάσεις άνω των ορίων: 1) Εφαρμοστέες Διατάξεις, 2) Επιλογή των διαδικασιών (ν.4412/2016), 3) Επείγουσες καταστάσεις δεόντως αιτιολογημένες - «Επισπευσμένη» Ανοικτή ή Κλειστή Διαδικασία, 4) Εξαιρετικά επείγουσες καταστάσεις - Διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης: 4.1. Γεγονότα, τα οποία η υπόψη Αναθέτουσα Αρχή δεν θα μπορούσε να προβλέψει, 4.2. Ο κατεπείγων χαρακτήρας της κατάστασης καθιστά αδύνατη τη συμμόρφωση με τις ελάχιστες γενικές ή συντετμημένες προθεσμίες, 4.3. Αιτιώδης συνάφεια μεταξύ του απρόβλεπτου συμβάντος και του κατεπείγοντος χαρακτήρα, 4.4. Χρήση μόνο για την κάλυψη του κενού έως ότου βρεθούν πιο σταθερές λύσεις, 4.5. Διαδικαστικές προϋποθέσεις της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση.
ΙΙ] τις Συμβάσεις κάτω των ορίων: 1) Διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης, για εξαιρετικά επείγουσες καταστάσεις, 2) «Επισπευσμένη» ανοικτή διαδικασία σε επείγουσες περιπτώσεις, δεόντως αιτιολογημένες, 3) Κλειστή διαδικασία, 4) Συνοπτικός Διαγωνισμός, 5) Απευθείας ανάθεση.
Στην Οδηγία παρουσιάζονται εφαρμοστικά ζητήματα των ΠΝΠ, καθώς και όσα ισχύουν για την έννομη προστασία (προδικαστική και δικαστική).
Ενδεικτικά, ως προς την εφαρμογή των ΠΝΠ, σημειώνονται, μεταξύ άλλων, τα κάτωθι:
- η σχετική αναφορά, στις Π.Ν.Π., σε σύναψη Συμβάσεων «… κατά παρέκκλιση της κείμενης εθνικής νομοθεσίας ή των εθνικών διατάξεων περί δημοσίων Συμβάσεων …», ασχέτως του δόκιμου ή μη της σχετικής γραμματικής διατύπωσης, φανερώνει τη σαφή βούληση του νομοθέτη να εφαρμοστούν οι σχετικές παρεκκλίσεις μόνον ως προς τις συμβάσεις κάτω των ορίων και, σε καμία περίπτωση, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι καταλαμβάνουν συμβάσεις άνω των ορίων, για τις οποίες, ως προς τις διαδικασίες ανάθεσης, τυγχάνουν εφαρμογής αποκλειστικά οι διατάξεις και οι ευελιξίες των οικείων Οδηγιών, όπως αυτές ενσωματώθηκαν στο ν.4412/2016.
- Από τη γραμματική διατύπωση των σχετικών διατάξεων, προκύπτει με σαφήνεια ότι οι εξαιρετικές ρυθμίσεις συσχετίζονται μόνο με δημόσιες συμβάσεις, το φυσικό αντικείμενο των οποίων συνδέεται με την αντιμετώπιση των συνεπειών του κορωνοϊού COVID-19 και τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του. Κατά συνέπεια, δεν βρίσκει έρεισμα στις εν λόγω διατάξεις η ανάθεση Συμβάσεων, το φυσικό αντικείμενο των οποίων δεν συνδέεται με τον ως άνω σκοπό ή που εμπίπτουν στον συνήθη προγραμματισμό της Αναθέτουσας Αρχής, και οι οποίες θα πρέπει να ανατίθενται με τις συνήθεις διαδικασίες, με βάση την εκτιμώμενη αξία τους και τις δυνατότητες που παρέχει ο ν.4412/2016.
- Ως ρυθμίσεις εξαιρετικές από την κείμενη νομοθεσία περί Δημοσίων Συμβάσεων:
α) θα πρέπει να ερμηνεύονται συσταλτικά και, στο πλαίσιο αυτό, καταλαμβάνουν μόνο τους Φορείς για τους οποίους θεσπίζονται και μόνο για τις συμβάσεις, οι οποίες ρητά αναφέρονται στις παρεκκλίσεις,
β) προβλέπουν περιορισμένο χρονικό διάστημα εφαρμογής, κατά το οποίο μπορούν να ανατεθούν, κατά παρέκκλιση, οι σχετικές συμβάσεις: «Εφόσον εξακολουθεί να υφίσταται άμεσος κίνδυνος εμφάνισης και διασποράς του κορωνοϊού COVID-19, η έλλειψη του οποίου βεβαιώνεται με απόφαση του Υπουργού Υγείας, και πάντως για χρονικό διάστημα που δεν μπορεί να υπερβαίνει τους τέσσερις (4) ή έξι (6) μήνες ή μέχρι τις 31.5.2020», κατά περίπτωση (αν και δεν είναι σαφής ο λόγος διαφοροποίησης του χρονικού διαστήματος).
- Παρά τη ρητή ρύθμιση του αρ.32 παρ.2 περ.γ’ του ν.4412/2016, η οποία εφαρμόζεται ανεξαρτήτως εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης, ήτοι και σε συμβάσεις κάτω των ορίων, εν τούτοις, ο νομοθέτης των σχετικών Π.Ν.Π., επιλέγει να μην παραπέμψει σε αυτή τη διαδικασία για την αντιμετώπιση της απρόβλεπτης και επείγουσας κατάστασης της επιδημιολογικής κρίσης, με τηνεξαίρεση των ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού (αρ.10 παρ.3.α. της από 11.3.2020 ΠΝΠ και αρ.37 παρ.10 της από 30.3.2020 ΠΝΠ). Αντίθετα επιλέγει την «απευθείας ανάθεση κατά παρέκκλιση της κείμενης εθνικής νομοθεσίας περί δημοσίων Συμβάσεων», χωρίς οποιαδήποτε παραπομπή στις διατάξεις του ν. 4412/2016 περί απευθείας ανάθεσης (άρθρα 118 & 328) και χωρίς περαιτέρω εξειδίκευση της διαδικασίας αυτής, πλην – στις περισσότερες περιπτώσεις – της υποχρέωσης ανάρτησης πρόσκλησης υποβολής προσφορών στην ιστοσελίδα της αναθέτουσας αρχής και της χρήσης ως κριτηρίου ανάθεσης αποκλειστικά της χαμηλότερης τιμής ή «χαμηλότερης προσφοράς.»
Το πλήρες κείμενο της αριθμ. 24 Κατευθυντήριας Οδηγίας βρίσκεται ΕΔΩ